Kansenspotter
Digitaliseren en samenwerken in de infrasector
De beschaving zoals we die kennen, komt tot een einde. Dat klinkt misschien als het begin van een spannende serie, maar het is de harde realiteit voor de infra in Nederland. De hoeveelheid achterstallig onderhoud loopt al jaren op. Henk Akkermans, hoogleraar aan Tilburg University en algemeen directeur van World Class Maintenance, spot kansen om hier verandering in te brengen.
Als we denken aan verouderde wegen, falende bruggen en tunnels die dicht moeten vanwege technische mankementen, denken we vaak aan het buitenland. Toch gaat dit de komende jaren steeds vaker voorkomen in Nederland. Af en toe merken we er al iets van, bijvoorbeeld toen recentelijk de A2 enkele weekenden afgesloten was om onderhoud uit te voeren. Ook bruggen en tunnels zijn soms dagen of zelfs weken dicht voor onderhoud.
En dit is pas het topje van de ijsberg, zo stelt Henk: “De komende vijf tot tien jaar komt er nog veel meer aan. Ik zie het als een tsunami die in slow motion naar ons toekomt. De vloedgolf is al onderweg, we zien hem alleen nog niet. Maar als die aankomt, is het te laat. Dan kan er zomaar iets gebeuren wat de samenleving ontwricht. Toch doen we te weinig om de problemen aan te pakken. Het gevoel van urgentie ontbreekt.”
Ongekende omvang
De urgentie is er echter wel degelijk. En die wordt nog versterkt door de omvang van de uitdaging die we hebben in de Nederlandse infra. Die is namelijk enorm.
Henk legt uit: “De kosten waar we tegenaanlopen liggen tussen de 100 en 200 miljard. We moeten bijvoorbeeld niet meer vijf grote bruggen per jaar groot onderhoud laten ondergaan, maar twee of drie per week. Daar zijn onze huidige systemen niet op ingericht.”
Daar komt nog bij dat ook de benodigde mensen niet beschikbaar zijn. Henk vervolgt: “De personeelstekorten zijn nu al dramatisch. De verwachting is dat we in 2030 – over grofweg 5 jaar dus – ruim 100.000 mensen tekort komen. Bovendien gaan er ieder jaar meer mensen met pensioen dan dat er nieuwe mensen bijkomen. De oplossing lijkt daardoor ver weg.”
Digitalisering en samenwerking
Maar: is dat wel zo? Volgens Henk is er namelijk wel degelijk een manier om het tij te keren. Hij vertelt: “De sleutel om het werk in de infra af te krijgen, is door samen en digitaal aan de slag te gaan. De laatste jaren is er enorm veel vooruitgang geboekt op technologisch gebied. Kijk bijvoorbeeld naar webshops: je bestelt iets, betaalt digitaal, ontvangt direct een bevestiging in je mail, de order gaat naar het magazijn en de vervoerder ontvangt een pakketmelding. Allemaal in een tijd van een paar seconden.”
Dat staat in schril contrast met de situatie in de infrasector. Henk vervolgt: “De manier waarop we een brug onderhouden, is nog bijna hetzelfde als hoe we dat deden in 1998. Er zijn wel veel softwareprogramma’s beschikbaar, maar omdat niet alle partijen dezelfde systemen gebruiken, gaat veel alsnog per pdf. Daarom is, naast digitalisering, juist samenwerking onderling zo belangrijk.”
Productiviteit verdubbelen
Zowel van onderaf als van bovenaf zijn al veranderingen gaande. Maar de grootste transitie is nodig in het midden, bij de mensen die het dagelijkse werk uitvoeren. Henk: “Van onderaf zie je al goede experimenten die tot succes leiden. Mooie voorbeelden zijn Fieldlab CAMINO en Datagedreven Assetmanagement bij Rijkswaterstaat. Van bovenaf vinden raamcontracten en langdurige samenwerkingsovereenkomsten waarbij partijen leveren op basis van prestaties, steeds vaker hun weg. Maar in het midden zitten mensen die zo gewend zijn aan de werkwijze die ze al jaren gebruiken dat ze het lastig vinden om open te staan voor alternatieven zoals voorspelbaar onderhoud.”
Dat terwijl die mentaliteitsverandering essentieel is om de Nederlandse infra op een goed niveau te houden. Henk vervolgt: “Momenteel zijn we zo’n twintig tot dertig procent van de onderhoudstijd echt bezig met onderhoud. De rest gaat zitten in randzaken. Als we dat digitaliseren en zo de productiviteit kunnen verdubbelen naar zestig procent, zijn de problemen opgelost. Dan zijn de kosten veel lager en is er van een personeelstekort geen sprake meer. Zoveel winst valt er dus te behalen.”
Vraag van (over)morgen
Daarom daagt Henk bedrijven uit om niet na te denken over de vraag van vandaag, maar over die van morgen of overmorgen. Hij legt uit: “Stel je dat niet meer werkt met periodieke afspraken, maar alleen maar met raamcontracten waarbij je betaald wordt voor de prestaties die je levert. Hoe ziet je business er dan uit? Wat kun je nu doen om daar te komen? Kijk ook eens in andere sectoren. De industrie heeft dit bijvoorbeeld al voor elkaar. De infra kan zeker wat leren van hun aanpak met digitalisering en samenwerking.”
Kansen zijn er volop, maar hoe zorg je ervoor dat je deze ook pakt? Henk geeft tips:
Tip #1: Kijk wat je zelf kunt doen
“In ons dagelijks leven vinden we het heel normaal om smartphones, 3D en AI te gebruiken. Waarom dan niet op de werkvloer? Zoek eens uit welke randzaken in je dagelijkse werk je slimmer kunt uitvoeren, zodat er meer tijd over blijft voor kerntaken.”
Tip #2: Leer van je kind (of jonge collega)
“Jonge mensen zijn vaak heel goed in het analyseren van data. Laat ze eens wat zien van de datasets waar je mee werkt, en vraag wat ze daarin voor verbanden kunnen vinden. Wie weet blijkt de oplossing veel dichterbij dan je denkt.”
Tip #3: Sluit je aan bij innovatienetwerken
“Door gelijkgestemden te vinden die ook bezig zijn met vernieuwen en innoveren, doe je inspiratie op voor je eigen werk. Een voorbeeld van zo’n open innovatienetwerk is World Class Maintenance. In Fieldlab CAMINO zitten veel partijen uit de infrasector. Met hun samenwerking hebben ze al voor verschillende doorbraken in voorspelbaar onderhoud gezorgd. Iedereen die aangesloten is, profiteert van deze kennis.”
We bedanken Henk voor zijn waardevolle bijdrage. Wil je meer weten over dit onderwerp of heb je interesse om je aan te sluiten bij Fieldlab CAMINO? Neem contact op met Gido van Rooijen via gido@hellonewday.nl of 06-27456906
